Daryeel Magazine
“Aqoontiyo waxbarashada ruux ka oman baan ahay ”
Asalamu calaykum waraxmatulaahi wabarakaatu bacda salaan waxaan aad ugu mahad celinayaa Ilaahay SW i fududeeyay inaan soo diyaariyo mowducan waxaan kalo mahad gaara iska leh walidkayga bacda mahadnaq
Hordhac
Waxaan soo gudbinaya jeclahay inaan ka hadlo mowduuc dulucdiisu tahay ‘’aqristaha maanta waa hogaamiyaha bari.’’Mowduucan waa baladhan yahay maqaal kobana lagagama hadli karo lakin waan yara tatabanayaa.Muhiimada aqriska waxaa ilahay dhigay maqaan aad u sareeya isagoo u doortey sodonka jis ee quraanku ka koban yahay erayga ugu horeeya noqdo ‘’iqra’’ eraygaas oo nabegeena suban NNKH lagu amrayo inuu wax aqriyo waqtigaas nabigu NNKH wuxuu ahaa UMI macnaheedu waa inaanu waxna qorin aqrina taas ilahay wuxuu ka lahaa xeeldheer oo latusinayo biniadmka muhimada aqriska.
Waa maxay aqriska?
Aaqrisku waa qudinta,kobcinta, kor uqadida ,qimaynta maskaxda.Sida jidhku ugubahan yahay cunto iyo cabid maskaxduna waxay ugu bahan tahay aqris. Dadka wax aqriya waad ad ka cimri dheer dadka kale waxay tariikh iyo fikarado ka hayaan dadkii boqolaalsano ka horeyay waxayna waxayna tariikh iyo fikrado fican ugu tagaan dadka ka danbeya yagoo usii reeba qoraal fican.
Faa’iidada aqriska
Madama oo u mowducan aad u baladhan yahay waxaan taban doona faa’iidad aqriska isagoon la soo kaabi karin waxa kamida:
1) Ilalinta waqtiga
Waqtigu waa shay aad uqaliya wana waxa kaliya een dib usoo noqonayn in la ilaaliyo lagana faaiidaysto waa muhiim,
Waakii laha Alle ha unaxariiste abwaan X.adan afqalooq;
Saben tagey mid wali soosocdiyo saaka waxa jooga
Sadexdaa waqtibaa xaal aduun lagu sifeyaaye
Soonoqod majiro shaley wixii sadufoo dhacaye .
qof walaba oo gulaysta if iyo akhiraba waa qofka xisabiya waqtigiisa akhriskuna waa shayga ugu fican ee waqtiga lagu ilaaliyo.
2) ka fogaanta dambiyada
waqtigaad wax aqriyayso waxaad ka dheeranaysa danbiyada sida
xanta, filimada ,hadalka bila macniga ah ,beenta, aflagadeenta dadka iyo dagaalka IWM.
3) Cilmi korodhsi
Waxaa kordhaysa caqligaaga,maskaxadaada,aragtidaada iyo wayo arignima buuxdana oo aad ka helaysid aqriska.
Waxaad kaloo ka helaysaa fikrado cusub sida noloshii dadkii hore ama erayo cusub iyo iyo dabecadaha iyo nolosha dadkood wax kabaratid
Somalida iyo aqriska,
Soamalida waxay ahaayeen dad hadal iyo hawraar isku gudbiya fariimaaha kana dhigan jirey iskaadhsiin. Waxay ahayeen dad ka fog aqriska iyo qoraalka taa badalkeeda wuxuu ilahay hibo u siyay hal abuurka .
Hadii aan yara dul istaago waqtigii la qoray luqada somaliga Af soomaaliga waxaa la qoray Sanadkii 1972-kii. Af soomaaliga waxa lagu qoraa xuruufta laatiinka ka dib 11 sano markii la magacaabay guddigii Af Soomaaliga sanadkii 1961. Dood dheer ka dib, guddigu wuu talo gafay. Dowladii Kacaanka ayaa dib boorka uga jaftay guddiga waxaana muddo 2 sano ah lagu hirgeliay qorista iyo barashada Af Soomaaliga.
Madaama ay koobnayd waqtiguu qornaa afka somaligu waxaa aad u yar inta somalida wax aqrid ama qorta. Taas oo ah wax biniadamku ka siman yihiin yagoon soo dhawayn waxa ku cusub.
Sababaha kenay aqris la’aanta.
1) Sabir la’aan
Somalidu waxaa ku yar samirka Ilahay wuxuu yidhi: samir baa lagu gadha imaamada iyo melaha sare.
Waxaan leyay aqriku wuxuu ubahan yahay samir haloo samro.
‘’Dhayal laguma helo wadaadow
Waxaan cidi u howshoone
Naftaa loo hantaaqa waxaad xiigso ledahaye .’’
2) Haweenka
Haweenku waa hagaha tarbiyadaynta iyo horumarinta bulshada madama hoyada ay tahay warshada bulshada oo ay soosaarto waxa u qalisan aduunka waa inay ka fakartyo sidey usoo saari lahayd ilmo meel walba ka dhisan xaga dineed iyo dhaqaneedba.
Markaa waa inay ku tarbiyayso wax aqriska iyo inay kor uqaado shaqsiyada ilmaha si ay usoo saarto hogamiye ka dhisan dhinac walba .
Waa inay hoyadu ka fikirto meel ilmuhu wax ku aqristo oo guriga gooni u ah waana in walidka laga arko yagoo wax aqrinaya sii uu ilmuhu wax u aqriyo laguna carbiyo aqriska iyo qorida
3) Dowlada
Dowlada iyo wasarada wax barrashada oo aan xil iska sarin horumarinta aqriska .
Gabagabo
Waxaan kusoo gababaynayaa ina aduunyadu lagu kala hormarey aqriska iyo dowladaha lacagtey waxbarashada kubxiyaan halka dowlada afrikaanka aan lacag badan kaga bixin taas waxay fudaydinkartaa in layna gumaysto madama oo ay yar tahay qoraalkena iyo aqriskeenuba .
Hala daadalo ayaan leyahay dadala xaaji cabaas wuu gaadha.
Intasan ku kobaya waxaa mahad leh aqristaayasha aqrisanaya mowducan.
Wixii fikrad iyo talo ah waxaad igu soo gubisaa ciwaankan
Waa qalinkii: Samaara Mahamed Harbi
