Health

Xabxabka, tamaandhada, saytuunka, liin bambeelmada, cambe babaayga iyo inta badan ee khudradaha uu midabka gudahoodu casaanka ama basaliga yahay, waxaa ku jirta maaddo lagu magacaabo “Lycopene”. Maadaddani waxa ay si awood badan u burburisaa mariidka (sunta cuntooyinka ka samaysanta) oo haddii ay jidhka ku badato sababi karta cudurka macaan, wadne xanuun, noocyo kansarka ka mid ah iyo xanuunka dila unigyada …

Walwalka shilalka kadib (Post-Traumatic Stress Disorder) waa shay badanaa dadka ku dhaca markay shil galaan kadib. Shilkaas ayaa noqon kara mid gaari, diyaarad, mooto, ama wax kale oo qofkaas ku sababay inuu dhaawacmo ama naftiisa khatar galiyay. Waxay kaloo xaaladan dhici kartaa hadii qofka ehelkaaga ah ama kuu dhaw uu shilkaas haleelo. Waxyaalaha kale ee qofka ku sababi kara inuu …

Caanahu waa cunno dhamaystiran oo ay ku jiraan nafaqooyin iyo macdano jirku uusan ka maarmi karin. Waxay hodan ku yihiin kalsiyaam, barootiin, kaarbohaydareetyo, fitamiinno, macdano iyo dufanno, waxayna jirka u leeyihiin faa’idooyin kala duwan oo ay ka mid tahay ilaalinta miisaanka jirka iyo sare u qaadista caafimaadka lafaha.  Caanaha la karkariyay miyay ka caafimaadka badan yihiin caanaha kale? Sii akhri …

Dhibaatooyinka mustaqbalka fog ee xanuunka sonkorowga ayaa si tartiid ah u kobcaya. Hadii qofku uu la nool yahay sonkoroow waqti dheer, uusan xakameynta sonkorta ku jirta dhiig, waaxaa badata khataraha dhibaatooyinka. Ugu dambeynti dhibaatooyinka xanuunka sonkorowga ayaa noqda kuwo naafeeya bukaanka ama ku keena halis nololeed. Dhibaatooyinka imaan kara waxaa ka mid ah: Cudurada xididada iyo wadnaha. Sonkorowgu wuxuu fududeeyaa …

In la sameeyo baadhitaan caafimaad oo keena in cudurka la ogaado isaga oo weli maraya meel wax laga qaban karaa, waxa ay caawisaa in si sahal ah qofka looga dabiibo. Sida ugu sahlan ee uu qofku ku ogaan karo xanuunku inta uu bilowga ku yahayna waa in uu sameeyo shaybaadh xilliyeed iyo talo caafimaad oo marka uu muddo go’an joogaba …

Aqoonyahanno ka tirsan jaamacadda Cleveland oo ku taalla gobolka Ohio ee dalka Maraykanka ayaa baadhitaan cilmi oo ay dhowaan sameeyeen ku ogaaday in dhinac u seexashadu ay u fiican tahay caafimaadka. Waxa ay cilmi baadhayaashu sheegeen in dadka ay caadada u tahay inay u seexdaan beerka ama dhabarku ay halis ugu jiraan dhaawac iyo xanuun ku dhaca laf dhabarta. Culimada …

Walwalku  waa xaalad caadi ah oo timaada marka uu bato culeyska iyo damaaciga naftu ku doonayso waxyaabo badan oo ay u aragto muhiim. Walwalku wuxuu yimaadaa marka waxyaabaha naftu doonayso inay ka gun gaarto uu ku adkaado ama heer quus ah ka istaagto qofka. Warbixino lagu daabacay qaar ka mid ah jornaalada caafimaadka ayaa sheegaya, inbadan oo kamid ah bulshada wadamada …

Sabiibku waa midhaha geedka cinabka oo la qallajiyay, waxa uu yeeshaa mid dahabi ah, cagaar ama midab madow ah. Sabiibka waxaa laga helaa nafaqooyin kala duwan sida barootiin, faytamiinno, macdano iyo gan. Sabiibku waa midho jidhka u leh faa’idooyin caafimaad oo aan la soo koobi karin, hadaba qormadan waxaan ku bidhaaminaynaa qaar ka mid ah faaidooyinkaas. Caafimaadka wadnaha: Sida ay …

Raggu waxa ay sameeyaan qaladaad khatar ku ah caafimaadkooda oo ay ka mid tahay in aanay waqti u goynin ama go’aan ku dhiirasho oo dhab ah ku qaabilin waxyaabaha ay ogyihiin in uu caafimaadkooda wax ka tarayo. Tusaale ahaan ninku isaga oo doonaya in uu miisaanka iska rido, ayaa haddana aanu joojinayn cuntooyinka uu ogyahay in ay miisaanka kordhiyaan. Sida …

Huruuda waa geed daweed xambaarsan faa’idooyin aan la soo koobi Karin, waa mid ka mid ah geedaha ugu caansan ee loo adeegsado dawaynta iyo ka hortagga cudurro faro ba’an ku haya aduunka. Huruudu waxaa dhir cunnada lagu darsado oo aad looga isticmaalo wadanka Hindiya iyo dalal kale oo ku yaalla qaaradda Asia, iyadoo lagu carfiyo laguna midabeeyo cunnada. Waxaa huruuda …

Waxaa jira aaminsanaan qaldan, anshax iyo hab-dhaqan aan habboonayn, qaab fikir oo aan sax ahayn iyo caadooyin haddaad qabatinto kugu keeni kara dhibaatooyin caafimaad oo nafsi ah iyo mushkilado bulsho. waxaan  maanta akhristayaasheenna la wadaagaynaa dabeecado iyo caadooyin shakhsi ah oo dad badani joogto u sameeyaan laakiin ay qasab tahay in dhaqso loo joojiyo, haddii kale u dhow in ay …

Casharkani waxa  uu gaar u yahay gabadh kasta oo jidhkeedu saliid leeyahay, wajigeedu qoyo had iyo jeer, finan yar leh. Jidhkan saliid leh ee aan maanta ka hadlayno ayaa ah jidhka ugu dhibtada badan ee ay dumarku yeeshaan. jidhkan ayaa ah jidh had iyo jeer kadeedan, haddii daldaloolada wajigu xidhmaan qofku wuxuu isku arkaa finan waa wayn oo dheecaan leh. …

Kansarka beerka waa kansar kasoo bilowda unugyada uu beerka ka sameysan yahay ee loo yaqaano hepatocyte. Beerka waa xubin ku yaala qeybta kore ee uurkujirta, wuxuu ka hooseeyaa muraqa kala bara xabadka iyo uurkujirta. Waxaa jira noocyo kala duwan oo kansar ah kuna dhaca beera. Nooca ugu badan ee dadka ku dhaca beerka waxaa la yiraahdaa Hepatocellular carcinoma, kansar kasoo …

Timirtu waxa ay leedahay faa’idooyin badan waxayna caawisaa qaybo badan oo ka mid ah jirka aadamaha. Waa il wanaagsan oo laga helo maadooyinka loo yaqaanno “phenolics” iyo “carotenoids” oo ah walxo jirka kala dagaallama wixii sun ku ah. Waxaa kaloo timirta ka buuxo nafaqooyin ay ka mid yihiin xadiid, potassium, selenium, magnesium, copper, fitamiinnada B, fitamiin C, faybar, barootiin, oo ay …

Nabarada yaryar ee faraha dhexdooda mararka qaarkood ku samaysma ama dadka qaar aad isugu arkaan waa nooc ka mid ah caabuqa uu keeno Fungaska maqaarku waxa aanu ku tarmaa qoyaanka iyo daboolnaanta ama hawo la’aanta, taas oo ah sababta ay faraha luga dhexdooda ugu bataan. Fungaskan oo dad badan ku sameeya nabarro mararka qaarkood ur keenaa waxa uu u faafaa …