Health

Biijada waa xanuun dad badan ku dhaca wuxuu dadka ka haleelaa afka, gaar ahaana bishimaha. Waa caabuq ku dhaca hareeraha bishimaha, wuxuuna kamid yahay noocyada ugu badan ee ku dhaca afka. Waxaa badanaa sabbaba bakteeriya iyo fangi, bakteeriyada loo yaqaano staphylococcus iyo fangiga Candida albicans ayaa ah tan ugu badan ee sababta infekshankaan. Cudurkaan wuxuu lee yahay xanuun mar marka qaarkood ah. Calaamadaha lagu …

Kaaha (Radiation) uu sii daayo talefanka gacanta ee casriga ahi waxa ay khatar ku yihiin caafimaadka ilmaha uurka ku jira, gaar ahaan bilaha ugu horreeya uurka. Sidaas awgeed waxa ay dhakhaatiirtu ku talinayaan in hooyada uurka lihi ay qaadato talooyinka ugu fiican ee khatartaas ka yaraynaya: Cilmibaadhiso lagu sameeyey khatarta ka dhalankarta talefanka gacanta ayaa lagu ogaaday in kaaha (Radiation) …

Maintaining healthy teeth and gums is important for overall oral health. While brushing and flossing are fundamental practices, proper nutrition and vitamins also play a crucial role in promoting healthy teeth and gums. Here are some vitamins and minerals that are essential for oral health: Vitamin C: Vitamin C is essential for healthy gums and can help prevent gum disease …

Xaqiiqadu waxay tahay waan ku faraxsanahay inaan helno wax hurdo ah sababtoo ah waxaa batay mashquulka nolol maalmeedkeena, run ahaanti waxaa jira dhinacyo loo seexdo oo ku siin kara hurdo wanaagsan Ma xuntahay in loo seexo xabadxabad? Jawaabta oo gaaban waa HAA. In xabad-xabad loo seexdo waxay hoos udhigi kartaa khuurada, iyo naqaska oo qufka ku xirma, laakin waxay culeys saareysaa …

Muddooyinkan dambe sheekooyinka ugu dhegeysiga, akhriska ama daawashada badan ama dadku aad ugu haasaawaan dunida oo dhami, waa kuwa la xidhiidha dhimista miisaanka iyo talooyinka caawinaya. Sababtaas awgeed ayaa uu mawduucani noqday mid cid kastaa aragtideeda ka dhiibato, fikirna ku darsado, sida oo kale dad badani uga faa’iidaystaan arrimo xayeysiis iyo ganacsi la xidhiidha, iyaga oo dadka u sheegaya talooyin …

Jidhkeenna boqolkiiba 60 illaa 70 ayaa biyo ah; waxaa u baahan dhammaan unugyada jidhkeenna, waxa ay caawiyaan in neefta Ogsajiinta iyo curiyeyaasha nafaqo ee cuntada laga helaa ay jidhka wada gaadhaan, waxa ay xoojiyaan awoodda uu jidhku iskaga saaro sunta inta badan ka dhalata dheefsiga cuntada, sida oo kale waxa ay nidaamiyaan heerkulka jidhkeenna. Jidhku waxa uu maalin kasta qashin …

Dhiigkarku waxa u uka mid yahay dhibaatooyinka caafimaad ee waqtiyadan dambe ugu caansan adduunyada o odhan, waxa aanu inta badan keenaa xaalado dhimasho badan sababa oo uu ka mid yahay wadne xanuun. Dhiigkarka oo cadaadis badan saara xididdada dhiigga, taasina ay sababto in uu culays fuulo wadnaha oo dhiigga soo gaadhaya oo xawaare aan kii saxda ahaa ahayn ku socda …

Dadka qaar ayaa maalin kasta dhegahooda ka saara dhukayga (ear wax)  iyagoo u arkaya inay nadaafadda ka mid tahay. Dhukaygu ma ahan wax nadaafad darro ku yimaada mana ahan jeermis. Dhukayga waxaa sameeya qanjirrada dibada ee dhegta. Faa’iidooyinka dhukaygu u leehay dhegta waxaa ka mid ah: Boorka, cayayaanka, bakteeriyada iyo jeermisyada kale ayuu ka hor istaagaa inay gudaha u galaan ama dhaawac gaarsiiyaan …

Mar kasta oo aynu bun cabbayno waxa aynu niyadda ku haynaa in uu firfircooni inoo horseedo, waana sababta dad badani balwad uga dhigteen in ay cabbaan marka ay subaxdii hurdada ka toosaan. Laakiin waxaa dhici karta in mararka qaarkood natiijada aynu ka filaynay mid ka duwani ka soo baxdo. Bunka oo aynu cabnay in aynu isku aragno hamaansi ama hurdo …

Bedelidda jilibka waa qalliin yareyn kara xanuunka soona celin kara shaqada kala goyska jilibka. Dhakhtarka wuxuu soo goynayaa qeybaha dhaawacmay ee lafaha iyo carjawda bowdada, shanshada iyo isha lowga, wuxuuna ku bedelayaa kala goys macmal ah oo laga sameeyay bir iyo caag daraja sare. Bukaanka iyo dhakhtarka waxey dooran karaan mid ka mid ah naqshadaha badan ee kala goyska macmalka …

In badan ayaa hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan caafimaadku ay soo saartaa warbixinno ka digaya khatarta ay kicista dhiiggu ku keento wadnaha, halbawlayaasha dhiigga, maskaxda iyo kilyahaba, waxayna hay’adda WHO ku baaqdaa in qofku uu raaco hab uu mar kasta ku dejinayo dhiiggiisa, iyada oo talooyinka ay soo jeediyaanna ay ka mid tahay in la joojiyo sigaar cabbista, jimicsi la …

Cudurka xusuusta iyo guud ahaan unugyada maskaxda dila ee loo yaaanno Alzheimer’s disease khubarada caafimaadkuna aalaa u soo gaabsadaan labada xaraf ee ugu horreeya labada qaybood ee magaciisa oo ah AD, waa cudur hawlgab ka dhiga shaqada maskaxda oo si tartiib-tartiib ah u dila unug-neerfeedyada maskaxda. Qormadan oo ay faafisay oo aynu  afsoomaali usoo rognay si uu akhristayaasha uga dhigno …

Xabxabka, tamaandhada, saytuunka, liin bambeelmada, cambe babaayga iyo inta badan ee khudradaha uu midabka gudahoodu casaanka ama basaliga yahay, waxaa ku jirta maaddo lagu magacaabo “Lycopene”. Maadaddani waxa ay si awood badan u burburisaa mariidka (sunta cuntooyinka ka samaysanta) oo haddii ay jidhka ku badato sababi karta cudurka macaan, wadne xanuun, noocyo kansarka ka mid ah iyo xanuunka dila unigyada …

Walwalka shilalka kadib (Post-Traumatic Stress Disorder) waa shay badanaa dadka ku dhaca markay shil galaan kadib. Shilkaas ayaa noqon kara mid gaari, diyaarad, mooto, ama wax kale oo qofkaas ku sababay inuu dhaawacmo ama naftiisa khatar galiyay. Waxay kaloo xaaladan dhici kartaa hadii qofka ehelkaaga ah ama kuu dhaw uu shilkaas haleelo. Waxyaalaha kale ee qofka ku sababi kara inuu …

Caanahu waa cunno dhamaystiran oo ay ku jiraan nafaqooyin iyo macdano jirku uusan ka maarmi karin. Waxay hodan ku yihiin kalsiyaam, barootiin, kaarbohaydareetyo, fitamiinno, macdano iyo dufanno, waxayna jirka u leeyihiin faa’idooyin kala duwan oo ay ka mid tahay ilaalinta miisaanka jirka iyo sare u qaadista caafimaadka lafaha.  Caanaha la karkariyay miyay ka caafimaadka badan yihiin caanaha kale? Sii akhri …