Health

Neefta oo qofka ku dhegta xiliyada hurdada siiba habeenkii ayaa ah khatar caafimaad oo taxadarkeeda leh. Marka uu qofku khuuriyo ama uu aad u daalanyahay ayuu badanaa la kulmaa xaaladan. Neefta ayaa noqota mid hakad ku jirta mudo udhaxaysa ilbiriqsiyo ilaa daqiiqad. Waxayna dhibaato ku keentaa waqtiga uu qofku ku seexan karo hurdo ku filan, waxaa dhacda inuu qofku soo tooso marka …

Cilmi baaris ahaan waxaa la arkay in xiriir weyn uu ka dhexeeyo nafaqada iyo caafimaadka isha. Qaadashada cunnooyinka uroon indhaha waxa ay si weyn u kobcinaysaa una xifdinaysaa aragga isha. Waa kuwaan cunnooyinka u fiican aragga. Karootada: Karootada waxaa ku jirta maaddo la yiraahdo “beta-carotene” oo ah nooc faytamiin A ah taas oo u wanaagsan aragga. Maadadani waxa ay caawisaa …

Xiliga uurka waxaa lagama maarmaan ah in hooyadu ay cunto cunnooyin nafaqo leh, kuwaasoo aan ku koobnayn hooyada oo kaliya balse uu sidoo kale ka faa’idayo uurjiifka, cunnada fudud ama ay ku badan tahay baruurtu ayaa haboon in aan labadsan xiliga uurka taas badal keedana ay hooyadu joogteyso cunida miraha iyo cunooyinka leh maadada faybarka. Cunista miraha ama khudradda ayaa …

Waxaa jira shaybaadho caafimaad oo ay waajib tahay in nin kastaa uu sameeyo si uu u ogaado haddii ay hayaan xanuunno ay muhiim tahay in la ogaado inta ay bilowga yihiin, maadaama oo ay yihiin kuwo xilligaas si sahal ah oo dhaqso badan wax looga qaban karo. Qormadan oo Aynu af Soomaali usoo rognay waxa ay saddexdaas shaybaadh ee caafimaadka …

Waa ay badan yihiin daraasadaha caafimaad ee midiba dhan ka eegto faa’idooyinka aan la soo koobi karin ee Alle malabka u geliyey aadamaha, iyada oo mid kastaa soo bandhigayso natiijo muujinaysa faa’idooyin aan hore loo ogeyn. Haddaba cilmibaadhis dhowaan soo baxday ayaa iyaduna daahfurtay in koob biyo diirran oo malab lagu daray ah, oo maalin kasta la cabbaa ay si …

Cabudhku waxa uu ka mid yahay xaaladaha ugu badan ee laga cawdo xilliyada hargabka, qaboobaha iyo dadka sanboorka leh, waxaana jira dawooyin kala duwan oo loo adeegsado. Qormadan waxa aynu ku eegaynaa is daweyn dabiici ah, ama waxa aynu ugu yeedhno dawo guri uu qofku iskaa daweyn karo ama ugu yaraan ku yarayn karo cabudhka sanka. Waxa se xasuusin ah, …

Waxaa laga yaabaa inaad subaxdii qac ka siisid koob shaah ama qaxwo ah si aad furfurnaan uga qaadid, halka dadka qaarkood laga yaabo inay koob biyo qabow ah ku bilaabaan maalintooda. Arimahaas waxa ay noqon karaan waxyaabaha la sameeyo maalin walbo, hasa yeeshee waxaan maanta soo bandhigeynaa arrin lagu ogaaday cilmi baarisyo badan oo ah in marka la cabbo biyo …

Kaalsiyam waa macdan aasaasi ah oo jirku uusan ka maarmi karin. Waxaa la ogaaday in macdanta kaalsiyam 99% lagu keydiyo ilkaha iyo lafaha, halka inta soo hartay lagu keydiyo murqaha, dhiigga iyo nudeyaasha. Jirka bani-aadamku waxa uu u baahan macdantan si uu guto howlaha kala duwan ee muhiimka ah. Kaalshiyam yarida waxay ku badan tahay caruurta, dadka ku jira marxaladda …

Dadka qaar ayaa uu Jidhkoodu yeeshaa dhidid ur aan fiicnayn leh, warbixin caafimaad ayaa daahfurtay in ay jiraan xaalado caafimaad oo sababa urtaas aan fiicnayn ee jidhka qofku yeesho sida lagu faafiyey shabakadda ‘Only My health’. Sida caadiga ah waxaa jidhka dushiisa ku dhasha ama saaran bakteeriyo kala duwan, marka uu qofku dhidido waxa uu qoyaankaasi burburiyaa bakteeriyadaas oo marka …

Ukunta oo si joogto ah oo nidaamsan loo siiyo caruurta waxay ka helaan faaidooyin aan la soo koobi karin, waxayna ukuntu hodan ku tahay barootiin, xadiid, fitamiinno iyo dufanno caafimaadka uroon.  Joogteynta ukunta waxay caruurta ka caawisaa inay helaan nafaqadii ay baahnaayeen maalin kasta. Balse waxaa muhiim ah inaan caruurta la siinin ukun saaid ah maadaama ay ku badan tahay …

Qeybta u dhexeysa godka xubinta taranka iyo minka waxaa loo yaqaanaa cervix, kansar ku dhaca qeybtaan ayaa sababa in si aan caadi ahayn ay u koraan unugyada ku yaalaha ilmo galeenka, tani waxay sababtaa in uu isbadalo qaab dhismeedka iyo shaqada caadiga ee ilmo mareenka. Kansarka noocaan ah waxuu kamid yahay kaankarooyinka ugu khatarta badan ee ku dhaca dumarka gaar ahaan xubnaha …

Cidhiidhiga ku dhaca neefsiga qofka oo ah xaaladda khubarada caafimaadku ay u yaqaannaan Dyspnea, waa xaalad dad badan oo dunida ku nool ku haysa dhibaato iyo diiqad fara badan, laakiin haddana leh sababo kala duwan oo aynu odhan karno waa ay kala khatarsan yihiin, siyaabo aad u kala duwanna ku timaadda. Marka ugu horreysaba waa in aynu is weydiinno; Da’da …

In kasta oo ay toontu neefta qofka kaga tagto raad la dhibsado, sidaa awgeedna uu Nebigeennii Muxammed (SCW) innaga waaniyey in aynu masaajidda tagno innaga oo toon ama basal soo cunnay, si aanay inoogu dhib mudan Malaa’igta khayrka qoraysa iyo walaalaha innagu hareero tukanaya, haddana taas macnaheedu ma’aha in aanay wax faa’ido ah lahayn, balse waaba lidkeeda. Toontu waxa ay …

Haylku waxa uu ka mid yahay xawaashyada ay Soomaalidu aadka u taqaanno, shaaha iyo cuntada kalana marar badan loogu sameeyo dhadhanka iyo urta fiican. Laakiin inta badan dadku ma oga in uu leeyahay faa’idooyin caafimaad oo aad u tiro badan. Faa’idooyinkaas waxaa ka mid ah: 1. Haylku waxa uu kordhiyaa awoodda wareegga dhiigga, sida oo kale waxa ku jira xaddi …

Cagaarshowga B (Hepatitis B): Beerka waxa uu ku yaala ama u badanyahay dhinaca midigta ee caloosha, waaxa uu qabtaa shaqooyin badan oo muhiim ah taas oo muhiim u ah dheefshiidka jirka. Cagaarshowga waa caabuq ku dhaca beerka. Waxaa badanaa sababa infekshan uu keeno fayrus. Cagaarshoow A Cagaarshoow B Cagaarshoow C Cagaarshoow D iyo Cagaarshoow E. Noocyada Cagaarshowga Cagaarshowga B waa …