Health

Cudurka ay soomaalidu u taqaano gastirig wuxuu ku bilowdaa boogo yar yar oo ku samaysma darbiyada caloosha, iyo qeybta ugu horeysa ee xiidmaha yar yar ee loo yaqaano duodenum. Waxaa badanaa caabuqaan keena bakteriyada loo yaqaano H. Pylori iyo aashitada caloosha oo xaalufisa lakabyada maqaarka ee caloosha, taasoo sababta in xuubka jilicsan ee calooshu uu dhaawacmo kadibna qofku uu damqasho dareemo mar …

Ramadaan Mubaarak. Akhriste, waxa aynu qormada maanta ku lafa guri doonaa mid ka mid ah cudurada lala noolaado kaas oo ah macaan ka. Macaanka ayaa noqda dhawr nooc oo ay ugu caansan yihiin Type-1 iyo Type-2. Nooca labaad ayaa ah kan aynu maanta faaqidayno. Noocan ayaa ah mid aan si rasmi ah ugu tiirsanayn qofku in uu qaato insulin. Waxa …

Shubanka waa xaalad saxara jilicsan oo joogta noqoto, caadi ahaan soconaysa dhowr maalmood oo inta badan joogsada bilaa dawo. shuban waxaa lala xiriiriyaa amaba keena infekshan, bakteeriyo iyo mararka qaarkood natiijo ka timid cuno lagu sumoobay. Marka uu xanuunka shubanku raago sida caadiga ah waxa ay ka dhalataa cudur ama xanuun ku dhaca mindhicirada. Shubanka waa dhibaato ay la kulmaan dadka badankooda …

Xanuunka qalalka (epilepsy) waxaa sababa qalad ka dhaca habka dareemayashaa dhexyaalka ah, taasoo sababeysa in carqalad ay ku timaado shaqooyinka neerfayaasha, arintaan waxey dhalineysaa qallal, ama waqti kooban oo qofku dareemo dareeno kala duwan iyo in qofku uu si kumeel gaar ah u miyir daboolmo. Astaamaha qallalka waa kuwo si weyn u kala duwanaan kara inta badan, dadka qaar wuxuu …

Maaraynta Laab Jeexa: Ma dareentaa laabjeex? Haday jawaabtaadu haa tahay, waxa ugu muhiimsan ee lagaa rabo inaad sameesid waa inaad isbadal ku samaysid waxa aad cunaysid iyo hab nololeedkaaga. Dib u habeyn ku samee waxa aad cuneysay Dooro oo cun cuntooyinka dufanku ku yaryahay. Tusaale ahaan hilibka digaaga wuxuu leeyahay maqaar dusha sare kaga dahaaran oo dufan badan u yeelaya …

Ramadaanka waxaa is beddela nidaamka cunto ee dadka soomaya, waxa ay sabab u noqon kartaa dhibaatooyin ay ugu yar tahay in miisaankii ay ahayd in uu qofka ka dhacaa uu kordho iyo in ay dhibaatooyin caafimaad keento. Qormadani waxa ay talo kaa siinaysaa cuntooyinka aan ku habboonayn in aad ku suxuurato: 1. Cuntooyinka ama cabbitaannada lagu sameeyey sonkorta badani waxa …

Waxa aynu qormadeena maanta ku falanqayn doonaa xanuunka qaaxada ama TB-da. Xanuunkani waxa uu ku dhici karaa badi xubnaha jidhkeena. Waxa aynu si gaar ah ugu eegaynaa qaybteenan maanta dhaxanta (pulmonary TB). Cudurkani waa mid ka mid ah kuwa laga bogsado isla markaana ku jira xanuunada ugu badan ee faafa, keenana dhimasho aad u badan. Cudurkani waxa uu aad ugu …

Kansarka dhuunta/hunguriga: Hungurigu waa xubin qaali ah kaas oo ka qayb qaata gaarsiinta quudka qaybaha kala duwan ee dheefshiidka. Tuuubadaan oo soo qaada cunnada aynu liqno ayaa u gudbisa caloosha halkaaso cunadda lagu qaso dheecaanada kala duwan ee laga soo daayo gidaarada caloosha si looga nadiifiyo ilmaqabatada iyo jeermiska looguna diyaariyo si in lagu dheefshiido mindhicarada. Kansarka ku dhaca hunguriga …

Jacaylka uu aadamuhu u qabo dhererka waa arrin laga wada siman yahay rag iyo dumarba. Dadka qaar ayaa walaac ka qaba dhererkooda, waxay dareemaan khajilaad marka la weydiiyo cabbirka dhererkooda, haddii lagu foorjeeyo gaabnidoodana cuqdad ayaa gasha. Maxaa saamayn ku leh dhererkaaga? Gaabnida iyo dhererka waa arrin Alle u khaas ah oo hidde ahaan aad waalidkaaga uga dhaxashay. Daraasado lagu …

Ilkuhu waa qayb muhiim ah oo ka mid ah jirka aadanaha kuwaas oo qabta shaqo aan xubnaha kale ee jirku qaban karin, ilkuhu waa xubnaha inoo sahla inaan wax cuno, waxay kaloo noo sahlaan inaan dhoola cadayno ama qosolno, sidoo kale ilkuhu waxay kaqayb qaataan quruxda qofka. Waxaa laga yaabaa in dadka qaarkiis u maleeyaan in ilkuhu yihiin wax aan …

Jidhka aadamuhu waxa uu maalin kasta u baahan yahay ugu yaraan laba litir oo biyo ah, xilliga xagaagana baahidaasi waa ay sii korodhaa heerkulka kor u kacaya awgeed. Waxa ay si gaar ah baahidu ugu sii badataa dadka sameeya jimicsiga jidhka iyo ciyaaraha kala duwan. Marka ay Ramadaan noqotana waxaa waajib noqota in jidhka loo kordhiyo biyaha uu helayo, si …

Raqayga ama xamarta waa miro leh dhadhan macaan iyo dhanaan isku jira kuwaas oo ka baxa inta badan deegaannada ay Soomaalidu degto. Raqaygu boqolkiiba 18% waa aashito gaar ahaan nooca liin dhanaanta, waana waxa u yeelayo dhanaanka saa’idka ah. Miraha raqaygu waa il muhiim ah oo laga helo fitamiin C, fitamiin B, kalsiyaam, xadiid, potassium, manganese iyo faybar. Sidoo kale …

Burunkiito waa caabuq ku dhaca labada dhuumood ee u dhexeeya hunguri cadaha iyo sambabada, kaas oo hawada gaarsiiya labada sambab. Waxaana loo qaybiyaa laba qeybood oo kala ah, midka koowaad oo ah midaan waqti badan aan qaadan (acute bronchitis) iyo kan labaad oo ah mid raaga muddo badan (chronic bronchitis). Dadka qaba xanuunkaan waxay caan ku yihiin qufac iyo xaako …

Xabxabka/qaraha: Xabxabka oo ah khudrad aad u macaan oo dunida guud ahaan laga xiiseeyaa waa il muhiim ah oo laga helo Faytamiinnada A iyo C, sidaa awgeed waxa ay khubarada caafimaadku ku taliyaan xilliga bisha soonka in si joogto ah luu cuno, gaar ahaan waxa u uu fiican yahay dadka aan marka hore ku fiicnayn cabbista biyaha, si uu ugu …

Waxa aynu ku jinaa bishii soon ee xurmada badnayd, oo sida sannadahanba dhacaysay ku soo beegantay waqti dhulku aad u kulul yahay. Soonku guud ahaantii, gaar ahaan marka uu waqtiyadan oo kale ku beegmo waxa uu sababaa in dareeruhu uu jidhka ka dhammaado. Qormadan oo aynu ka soo xigannay shabakadda Alcarabiya waxa ay soo gudbinaysaa qodobbo qofka ka caawin kara …