Health

Caanuhu waa cabitaan nafaqo ahaan hodan ah, waxay leeyihiin faaidooyin tiro badan sida xoojinta caafimaadka lafaha iyo maskaxda. Dadka aan qabin cilladaha u dulqaadasho la’aanta laktoos (lactose-intollerance) iyo xasaasiyadda caanaha waxaa lagula dardaarmaa inay joogteeyaan caanaha. Hadaba qoraalkan waxaa ku soo qaadanaynaa qaar ka mid ah faaidooyinka waa wayn ee laga helo caanaha. Qiimaha nafaqo ee caanaha: Caanaha waxaa ku …

Maanta qoraalkeenu waa geedka loo yaqaano “Baamiyaha”, Luqadda english-kane lagu dhaho “Okra”, Badanaa suugada ayaa lagu kariyaa, sidiisane waa loo uumiyaa oo waa la cunaa, wuxuuna leeyahay dhareer jiidjiidmayo, wuxuuna ka mid yahay geedo daaweedyada cilmibaarista lagu sameeyay, wuxuuna leeyahay faa’idooyinkaan soo socdo: Sokorta / Macaanka: Baamiyuhu wuxuu ugu horeeyaa geedaha lagu daaweeyo xanuunka macaanka, cilmibaarayaal tiro badan ayaa geedkaan …

Cilmibaadhis dhowaan natiijadeedu soo baxday ayaa ka digtay, haweenku haddii aanay hurdo ku filan seexan habeenkii in ay halis u yihiin hoos u dhac ku yimaadda awoodda iyo cufnaanta macdanaha lafaha, una nuglaadaan xanuunka lafaha burburiya ee afka ingiriisiga ‘Osteoporosis’ lagu yidhaahdo. Cilmibaadhayaal ka tirsan jaamacadda Bufallo ee dalka Maraykanka ayaa sameeyey daraasaddan oo ay ku ogaanayeen raadadka caafimaad ee …

Hab-dhiska dheefshiidka ee jidhku shaqooyinkiisa ugu muhiimsan waxaa ka mid ah in uu cuntada u burburiyo cuntada kana dhigo qaybo yaryar oo jidhku uu ka nuugi karo. Haddaba isbeddelka hab ololeedka dunida oo dad badan ku kallifa in ay cunaan cuntooyinka dhaqsaha loo diyaariyo oo aalaaba ay ku badan yihiin dufanka aan fiicnayn iyo xawaashyadu, iyo dhibta kale oo ah …

HURDO MACAAN: Inaad heshid hurdo kugu filan waxay u baahan tahay isbedel aad ku samaysid qaab nololeedkaaga, waxaana loo baahan yahay inaad samaysid caadooyin hormarin kara nolol wanaaga iyo ka takhalusida caadooyinka xun xun ee ku dhafrin kara habeenkii. Samee jadwal joogta ah Hurdo leh jadwal joogta ah waa qeyb muhiim ah oo ka mid ah helidda hurdo kugu filan jir …

Marka da’da Afartan jirka laga gudbo waxaa inta badan bilowda arrimo aanu qofku marka hore aad uga warwari jirin oo markan noqda xaqiiqo hortaalla. Waxaa ka mid ah caafimaadka oo dhalinyaronimada aad loo dayaco, waxa kale oo ka mid ah quruxda jidheed oo uu qofku si gaar ah u daneeyo, isaga oo ka warwarsan in qaab-dhismeedka jidhkiisa iyo muuqaalkiisu ay …

Sonkortu ma lahan wax faaido nafaqo ah, jirkuna uma baahno, isticmaalkeeduna waxa uu dhaawacaa caafimaadka qofka. Hadaba Qormadan waxaan ku soo qaadanaynaa faaidooyinka uu qofku ka dhaxli karo haddii isku yareeyo ama uu joojiyo cunista sonkorta, waxaana ka mid  ah: Maaraynta miisaanka: Inaad joojiso sonkorta iyo macmacaanka waxa ay si weyn u caawisaa xakamaynta miisaanka. Sonkorta waxaa ku badan kalooriyada …

Bismillah, Joodariga ama furaashka tayada leh waa laga maarmaan si aad u heshid hurdo raaxo leh iyo caafimaad. Siyaabo kala duwan ayaa loo sameeyaa joodariga, qaar waxaa laga sameeyaa isbuunyo kala duwan, qaar waxaa laga sameeyaa biro moollo ah, qaar waxaa laga sameeyaa cinjir, qaar waxaa laga sameeyaa dhareerka gel-ka loo yaqaano, qaar kalane waxaa laga sameeyaa biyo ama hawo. …

Araggu waa dareemaha ugu qaalisan bini’aadanka, waxyaabo badan ayaa daciifiya kuwaas oo si dabiici ah looga hortagi karo, laguna xallin karo. Cunista cunno isku dheellitiran oo caafimaad leh waxay ilaalisaa caafimaadka indhaha waxayna ka hortagtaa cilladaha aragga lumiya. Haddaba qormadaan waxaan ku soo gudbinaynaa cuntooyinka indhaha u fiican ee wanaajiya awoodda araggana siyaadiya.. Waa cuntooyinka laga helo nafaqooyinka iyo maadooyinka …

Wadne xanuunka oo adduunka aad ugu soo badanaya, sababaha hore loo ogaa ee keena waxaa ka mid aha nidaamka nafaqo ee qofka, sigaar nuugista, ama jimicsi la’aanta. Laakiin sababuhu intaas kuma koobna, waxaa maalin kasta la ogaadaa sababo horleh oo muujinaya khatarta ay sigaar nuugistu ku hayso Waxaa jira sababo badan oo keena wadne xanuunka, kuwaas oo marmarka qaarkood ay …

Neefta oo qofka ku dhegta xiliyada hurdada siiba habeenkii ayaa ah khatar caafimaad oo taxadarkeeda leh. Marka uu qofku khuuriyo ama uu aad u daalanyahay ayuu badanaa la kulmaa xaaladan. Neefta ayaa noqota mid hakad ku jirta mudo udhaxaysa ilbiriqsiyo ilaa daqiiqad. Waxayna dhibaato ku keentaa waqtiga uu qofku ku seexan karo hurdo ku filan, waxaa dhacda inuu qofku soo tooso marka …

Cilmi baaris ahaan waxaa la arkay in xiriir weyn uu ka dhexeeyo nafaqada iyo caafimaadka isha. Qaadashada cunnooyinka uroon indhaha waxa ay si weyn u kobcinaysaa una xifdinaysaa aragga isha. Waa kuwaan cunnooyinka u fiican aragga. Karootada: Karootada waxaa ku jirta maaddo la yiraahdo “beta-carotene” oo ah nooc faytamiin A ah taas oo u wanaagsan aragga. Maadadani waxa ay caawisaa …

Xiliga uurka waxaa lagama maarmaan ah in hooyadu ay cunto cunnooyin nafaqo leh, kuwaasoo aan ku koobnayn hooyada oo kaliya balse uu sidoo kale ka faa’idayo uurjiifka, cunnada fudud ama ay ku badan tahay baruurtu ayaa haboon in aan labadsan xiliga uurka taas badal keedana ay hooyadu joogteyso cunida miraha iyo cunooyinka leh maadada faybarka. Cunista miraha ama khudradda ayaa …

Waxaa jira shaybaadho caafimaad oo ay waajib tahay in nin kastaa uu sameeyo si uu u ogaado haddii ay hayaan xanuunno ay muhiim tahay in la ogaado inta ay bilowga yihiin, maadaama oo ay yihiin kuwo xilligaas si sahal ah oo dhaqso badan wax looga qaban karo. Qormadan oo Aynu af Soomaali usoo rognay waxa ay saddexdaas shaybaadh ee caafimaadka …

Waa ay badan yihiin daraasadaha caafimaad ee midiba dhan ka eegto faa’idooyinka aan la soo koobi karin ee Alle malabka u geliyey aadamaha, iyada oo mid kastaa soo bandhigayso natiijo muujinaysa faa’idooyin aan hore loo ogeyn. Haddaba cilmibaadhis dhowaan soo baxday ayaa iyaduna daahfurtay in koob biyo diirran oo malab lagu daray ah, oo maalin kasta la cabbaa ay si …