Health

Dhisnaanta jirku waa mid u leh xiiso gaar ah qof kasta oo kamid ah bulshada, waa riyo cajiib ah oo hirgalinteedu wadato farxad iyo furfurnaan. La dagaalanka cayilka ama dhimida culeyska jirka ayaa u baahan waqti iyo go’aan adag. in badan oo bulshada ka mid ah ayaa la daalaa dhacaya sidiiay u dhimi lahaayeen cayilka saaran halka qaar badana ay isugu dayayaan …

Dhiig karku ma ahan xanuun u gaar ah dadka waa wayn balse sidoo kale waxa uu ku soo badanaya dhalinyarada. Arrimo kala duwan ayaa la xiriiriyaa sida cunno xumada, jimicsi la’aanta jireed, walwalka raaga iyo dhaxal. Fadhiga badan iyo caadaysiga cunnooyinka aan caafimaadka uroonayn ayaa ka mid ah waxyaabaha siyaadiya halista dhiig karka. Hadabba cilmi baaris lagu sameeyay dalka Ingiriiska …

Xeeldheereyaal u dhashay dalka Ustareeliya ayaa cilmibaadhis ay ku sameeyeen waxa ku dhaca jidhka iyo maskaxda marka uu qofku seexan waayo hurdo ku filan, waxa ay ogaadeen: Qofka aan hurdo ku filan seexanin go’aamo sax ah kama gaadho karo dhibaatooyinka nolosha Hurdadu waxa ay lagama maarmaan u tahay soo celinta iyo ilaalinta isu dheellitirnaanta maskaxda. Marka uu qofku soo jeedo …

Ma’ Ogtahay in nidaamka nafaqo ee qofku helayaa sida uu miisaanka xidhiidh ula leeyahay, si la mid ahna uu joogga qofka ugu leeyahay?! Jacaylka aadamuhu u qabo dhererku waa arrin laga siman yahay rag iyo dumarba. Waxa aana cilmi ahaan la og yahay in hidde-sidayaashu ay masuul ka yihiin jaangooyada joogga qofka, laakiin iyada oo ay taasi jirto, haddana lama …

Waa qeybtii labaad ee qormadii dhibta iyo faaidooyinka uurka da’da 40 jirka kadib, Saamaynta togan ee uur qaadista da’da 40 jirka ka weyn Marka khataraha qeybtii koobaad ee qormadan aan ku soo xusnay laga yimaaddo, waxaa iyaguna jira faa’iidooyin kala duwan oo ay culimada caafimaadku xaqiijiyeen in laga helo uurka haweenka da’doodu ka weyn tahay 40 jirka. Waxaa ka mid …

Fennel seeds waa miro muddo dheer bini aadamku u adeegsan jiray dawo ahaan. Waxaa la aaminsan yahay in mirahani ay ka hortag u yihiin cudurro badan, islamarkaana ay wanaajiyaan caafimaadka guud.  Mirahan, iyagoo ceyriin ah ayaa la cuni karaa ama shaah ahaan ayaa loo karsan waxayna lagu yaqaanna inay hagaajiyaan dheefshiidka waana sababta inta badan loo isticmaalo raashinka kadib.  Miraha …

Waxaa adduunka ku soo badanaya haweenka hooyo noqonaya xilli dambe oo da’dooda ah. Arrintaas waxaa inta badan lagu sababeeyaa hab nololeedka is beddelay ee adduunka oo kallifaya in waxbarashada iyo shaqada ama diyaarinta xirfadaha shaqo ay qofka ka qaataan sannado badan, taasina ay keento in da’ weyni uu ku guursado. Laakiin arrintan waxaa mar kasta hareer socda hadal haynta la …

Kilyaha waa xubno muhiim ah jirka, qofka bini-aadanka la aantood ma heli karo caafimaad buuxa. Kilyaha waxay jirka u taraan waxyaabo badan oo aan halkaan lagu soo koobi karin laakiin waxaa ugu muhiimsan kuwaan: Qashin-saarka: kilyaha waxay sameeyaan kaadida iyadoo ay raaciyaan wixii qashin ah oo jirka dhibi kara in ay ka saaraan, caafimaadka wuxuu ku jiraa in qofka qashin-saarka …

Madax xanuunku waxa uu saameeya ku dhowaad kala bar dadka dunida ku nool, taas oo ka dhigaysa mid ka mid ah cilladaha ugu badan ee ku dhaca habdhiska neerfaha. Meelaha khaaska ah ee uu madax xanuunku ku dhaco waxaa ka mid ah, q3ybta hore ee madaxa, dhafoorrada iyo qeybta gadaale ee luqunta ama qoorta. Madax xanuunku wuxuu badanaa qofka hayn …

Waxaad gashaa xafiiska dhakhtarka adigoo rajeynayaa inaad kala soo tagtid jawaabo waafi ah oo ku qanciya, laakin mararka qaar ma ahan mid dhacda. Daraasado badan ayaa sheegaya in dad badan aysan helin jawaab sax ah oo ku aadan baaritaankoodu waana arin walaac badan dhalineysa. Nasiib wanaag waxaa jira waxyaaba badan oo bukaanada ay sameyn karaan kuwaas oo kor uqaadi kara …

Casharkeenna maanta waxaan ku soo qaadanaynaa geedka qajaar qaraarka ee afka Ingiriiska lagu yiraahdo “bitter melon” ama “bitter gourd”.  Qajaar qaraarka dalkeenna laguma beero laakiin wadamada deriska nala ah sida Kenya, Uganda iyo Ethiopia waa lagu beeraa.  Asal ahaan waxa uu ka soo jeedaa dalka Hindiya.  Inkastoo qajaar qaraarka aysan dad badani jeclayn dhadhankiis, haddana waa khudrad xambaarsan faa’idooyin caafimaad oo …

Shaaha huruuda leh waa shaah dhireed dawo ah oo laga sameeyo geedka huruuda oo qoyan ama huruudda budada ah. Sida oo kale, shaaha huruuda leh waxaa lagu darsan karaa waxyaabo kale sida sinjiibiil, liin dhanaan, caano, malab iyo filfil si loo kobciyo dhadhankiisa wacan iyo nafaqadiisa. Daraasad lagu daabacay joornaalka cunnada waxaa lagu arkay in huruuda oo lala isticmaalo filfisha …

Marka ay kiliyahaaga howl gabaan, waxaa loo baahan yahay dawo lagu bedelo shaqadi ay killiyahaaga u qaban jireen jirkaaga. Waxaa jiro laba nooc oo dawo ah oo lagu daweeyo howl gabka kilyaha, waxey kala yihiin kilyo dhaqis iyo killi bedelid. In kastoo bedelidda ay keento xurnimo iyo tayo sare oo nolosha ah marka lala barbardhigo kilyo dhaqis. Waa maxay killi bedelid? Marka …

Xanuunka murqaha, seedaha, lafaha iyo kala goys yada waa xaalad raagta. Waxaa lala xiriiriyaa xanuun baahsan oo laga dareemo murqaha, lafaha iyo daal guud. Astaamaha noocaan oo kale waa kuwa ku xiran xaalada kale, waxey ka dhigan tahay inaan lagu xaqiijin karin baaritaano khaas ah. Aqoon buuxda looma hayo waxa sababa, xaaladaan waa mid inta badan lagu qaldo xanuuno kale. …

Xabadda keliya ee sigaarka ah waxaa ku jira 600 oo ah tubaako, Nikootiin (Nicotine) iyo maaddooyin kala duwan oo suna ah, dhammaan maaddooyinkaasi waxa ay khatar ku yihiin caafimaadka, waxa aanay sababaan geeri. Cilmibaadhiso lagu sameeyey khatartaas caafimaad waxa ay muujiyeen in ay sigaarka ku jiraan in ka badan Toddoba kun (7000) oo maaddooyin kiimikaad ah, waxaa ka mid ah …