Health

Waarbixin ay shabakadda Aljazeera ka soo xigatay shabakadda arrimaha caafimaadka ka faalloota dhowaan lagu faafiyey shabakadda arrimaha caafimaadka ka faalloota ee ‘The Healthy’ ayaa qoraaga Tina Donvita ay ku soo bandhigtay qodobbo lagaga hortegi karo hargabka, oo xilliga qaboobaha bata. Gacan-qaadka Salaanta Hargabka oo ka mid ah xanuunada sida fudud ee dhaqsaha badan u faafa ayaa ay khubaradu sheegeen in …

Kansarka sambabada (lung cancer) ayaa halis caafimaad oo mudnaanteeda leh. Sambabadu waa xubno muhiim u ah jirkeena, kuwaasoo shaqadoodu tahay kala badal gaasaska uu jidhkeenu isticmaalayo iyo kuwa uusan u baahnayn. Kansarku wuxuu saamayn balaaran ku yeeshaa haba kala badalka gaasaskan (oxygen and carbon dioxide exchange). Kansarka ku dhaca sambabadu waxuu leeyahay qaybo kala duwan, kuwaaso ku kala duwan rajada …

Waa xaalad ka dhalata dhaawac soo gaara xuub kujira indhaha, dhawacan wuxuu ka yimid sonkorta kubadan dhiiga oo loo yaqaano Retina. Aragbeelka sokoroowga waxay ka dhalataa Sonkorow nooca koowaad iyo nooca labaad, aragbeelka wuxuu ku bilaawdaa si khafiif ah marka hore isagoo xoogeysta ilaa araga oo dhan uu lumo. Cilada ugu caansan ee ka dhalata cudurka sonkoroowga waa arag beelka Sokorta ay sababto. Sidee ayuu aragbeelka sonkoroowga …

Bunku oo ka mid ah cabitannada dunida loogu isticmaalka badan yahay, ayaa ka mid yahay cabitaannada dunida loogu khilaafka badan yahay waxtarkooda iyo dhibtooda, daraasado badan ayaa iftiimiyey in uu sababo dhibaatooyin caafimaad oo u badan dhinaca wadnaha. Sababta ugu badanina waa maadadda Caffien oo ku badan, taas oo aan u fiicnayn dadka qaba xanuunnada wadnaha, dhiigkarka, keliya xanuunka iwm. …

Ma ogtahay in jirkaaga ay ku jiri karto sun? Suntu waxa ay jirka ka soo geli kartaa meelo kala duwan sida cunnooyinka warshadaysan, cunnada qashinka (junk foods), cabitaannada soodhaha leh, sigaar cabbida, hawada wasakhaysan iyo stress-ka. Si tartiib ah ayay suntu ugu aruuri kartaa jirka. Suntu waxa ay keeni kartaa hur, miisaanka oo kordha, jirka oo kululaada, madax xanuun, dibiro, …

Baytaraafku waa khudrad caafimaad ahaan faaido badan dalkeennana laga heli karo. Baytaraafka waxaa ka buuxa nafaqooyin aas-aasi ah sida fitamiin C, Fitamiin A, folate, potassium, magesium, phosphorus iyo xadiid. Sidoo kale, waxaa ka buuxa maadooyinka jirka ka saara sunta. Maadada “betalain” ee ku jirta baytaraafka waa sunsaare awood badan taas oo la dagaallanta hurka kana hortagta kansarka iyo cudurro kale. Maadadani …

Dadka qaar ayaa quraacda uga taga mashquul dartiis, ama aaminsan in quraac la’aantu ay miisaanka dhimayso ama ay cayilka ka ilaalinayso halka qaar kalena ay quraac iskaga tagaan maadaama aysan dareemaynin gaajo. Laakiin khubarada caafimaadka badankoodu waxay sheegeen in quraac la’aantu ay u daran tahay caafimaadka. Quraacdu waa cunnada ugu muhiimsan ee la cuno, waa shidaalkii uu qofka ku howlgeli …

Dhagaxaanta qumanka (tonsil stones) waa waxyar oo cadaan xigeen ah, waxey ku sameysmaan gudaha ama qumanka korkood. Qumanka waxay ka mid yahiin goobaha jirka dhagaxaantu ay ku samaysmaan sida kilyaha iyo xameetida oo kale. Qumanku waa qanjidh Alle ku abuuray cunaha, kaas oo loogu talo galay inay gacan ka gaystaamn difaaca jirka waxayna la dagaalamaan wixii caabuq keeni kara oo …

Daacad u ahow dhakhtarkaaga oo ka run sheeg haddii uu ku weydiiyo su’aalahaan soo socda: 1. QALLIIN HORE U SAMEYSAY: Marka uu ku wareysanayo dhakhtarkaaga waxa uu ku weydiinayaa su’aalo fara badan oo la xariira caafimaadkaagi hore, weligaa haka been sheegin taariikhdaada caafimaad ee ku soo martay, gaar ahaan haddii aad horay usoo martay qalliin, waayo waxaa dhaci karta in …

Jilba xanuunka waa xaalad guud saamayn karta da’ kasta. Xanuunkaan ayaa noqon kara mid taabanaya qeyb ka mid ah jilibka ama waxuu noqon karaa mid wada saameeya qeybaha uu ku kooban yahay jilibku (seedaha, murqaha, dheecaanka, carjawda, lafaha iyo dheecaankaba). Jilba xanuunku wuxuu caan ku yahay dhaqdhaqaaqa kalagoyska oo yaraada taas oo keenta inuu gabi ahaanba xadidmo dhaqdhaqaaqa jilibku. Waxuu …

Kacsi la,aantu waxa ay dhaawici kartaa kalsoonida qofka, tayada nolosha iyo xiriirka lammaanaha. Fitamiinnadu waxay ka mid yihiin nafaqooyinka muhiimka ah ee caawiya wanaajinta howsha galmada iyo daweynta ama ka hortagga cilladaha galmada sida kacsi la’aanta raga, taas oo saamaysa 58.9% ragga dunida ku nool ee ay da’doodu u dhexeyso 30 illaa 80 sano jir. Haddaba qormadan waxaan kaga hadlaynaa …

Mindhicirrada waaweyn waa xubnayaasha ugu muhiimsan ee qashinsaarka iyo in biyaha laga nuugo u qaabilsan jidhka. Kansarka ku dhaca mindhicirka weyn wuxuu aafeeyaa dadka waa weyn ee da’da ah. Kansarka mindhiciradu waxa uu ku bilowda xaalad loo yaqaan bening waa mid ka mid ah kansarka qaybihiisa buro yar oo kale ah laakin aan samaynayn koritaan ,fiditaan qofkana aan dhibaato ku …

Filfisha waxaa loo yaqaannaa “black gold” oo macnaheedu tahay dahabka madow. Waa mid ka mid ah xawaashyada ugu taariikhda fog, waxaana uu aadamuhu muddo dheer u isticmaali jiray cunno ahaan iyo dawo ahaan. Filfishu keliya ma wanaajiso dhadhanka cunnada balse waxay kaloo xambaarsan faa’idooyin caafimaad oo aan la soo koobi karin. Filfishu asal ahaan waxa ay ka soo jeeda wadanka …

Naasuhu waa xubno kamid ah kuwa taranka ee haweenka, inkastoo labada jinsi ee ragga iyo dumarka ahi leeyihiin naaso, hadana waxaa u dheer naasaha dumarka unugyada baruurta iyo tuubooyinka caano mareenka ah. Waa xubno muhiim u ah hooyada iyo dhalaanka. Marka lagasoo tago faa’idooyinka caafimaad ee naasuhu u leeyihiin hooyada iyo ilmaha, naasahu waxay ka qayb qaataan quruxda dumarka. Caafimaad …

Dhalma la’aanta (infertility) waa in xaaska ay qaadi weyso uur ayadoo ay jirto isku day ah iney qaado uur mudo 6 bilood, iyadoo ay sameeyneyso galmo aan laga gaashaaman (unprotected sex) ninka ama naagta ayaa noqon kara dad ay haysato dhibaato xaga bacriminta ah, dumarka ka weyn 35 sano dhalma la’aantooda waa marka ay qaadi waayaan uur, ayagoo loo galmoonaaya …