Health

Fennel seeds waa miro muddo dheer bini aadamku u adeegsan jiray dawo ahaan. Waxaa la aaminsan yahay in mirahani ay ka hortag u yihiin cudurro badan, islamarkaana ay wanaajiyaan caafimaadka guud.  Mirahan, iyagoo ceyriin ah ayaa la cuni karaa ama shaah ahaan ayaa loo karsan waxayna lagu yaqaanna inay hagaajiyaan dheefshiidka waana sababta inta badan loo isticmaalo raashinka kadib.  Miraha …

Kilyaha waa xubno muhiim ah jirka, qofka bini-aadanka la aantood ma heli karo caafimaad buuxa. Kilyaha waxay jirka u taraan waxyaabo badan oo aan halkaan lagu soo koobi karin laakiin waxaa ugu muhiimsan kuwaan: Qashin-saarka: kilyaha waxay sameeyaan kaadida iyadoo ay raaciyaan wixii qashin ah oo jirka dhibi kara in ay ka saaraan, caafimaadka wuxuu ku jiraa in qofka qashin-saarka …

Madax xanuunku waxa uu saameeya ku dhowaad kala bar dadka dunida ku nool, taas oo ka dhigaysa mid ka mid ah cilladaha ugu badan ee ku dhaca habdhiska neerfaha. Meelaha khaaska ah ee uu madax xanuunku ku dhaco waxaa ka mid ah, q3ybta hore ee madaxa, dhafoorrada iyo qeybta gadaale ee luqunta ama qoorta. Madax xanuunku wuxuu badanaa qofka hayn …

Waxaad gashaa xafiiska dhakhtarka adigoo rajeynayaa inaad kala soo tagtid jawaabo waafi ah oo ku qanciya, laakin mararka qaar ma ahan mid dhacda. Daraasado badan ayaa sheegaya in dad badan aysan helin jawaab sax ah oo ku aadan baaritaankoodu waana arin walaac badan dhalineysa. Nasiib wanaag waxaa jira waxyaaba badan oo bukaanada ay sameyn karaan kuwaas oo kor uqaadi kara …

Casharkeenna maanta waxaan ku soo qaadanaynaa geedka qajaar qaraarka ee afka Ingiriiska lagu yiraahdo “bitter melon” ama “bitter gourd”.  Qajaar qaraarka dalkeenna laguma beero laakiin wadamada deriska nala ah sida Kenya, Uganda iyo Ethiopia waa lagu beeraa.  Asal ahaan waxa uu ka soo jeedaa dalka Hindiya.  Inkastoo qajaar qaraarka aysan dad badani jeclayn dhadhankiis, haddana waa khudrad xambaarsan faa’idooyin caafimaad oo …

Shaaha huruuda leh waa shaah dhireed dawo ah oo laga sameeyo geedka huruuda oo qoyan ama huruudda budada ah. Sida oo kale, shaaha huruuda leh waxaa lagu darsan karaa waxyaabo kale sida sinjiibiil, liin dhanaan, caano, malab iyo filfil si loo kobciyo dhadhankiisa wacan iyo nafaqadiisa. Daraasad lagu daabacay joornaalka cunnada waxaa lagu arkay in huruuda oo lala isticmaalo filfisha …

Marka ay kiliyahaaga howl gabaan, waxaa loo baahan yahay dawo lagu bedelo shaqadi ay killiyahaaga u qaban jireen jirkaaga. Waxaa jiro laba nooc oo dawo ah oo lagu daweeyo howl gabka kilyaha, waxey kala yihiin kilyo dhaqis iyo killi bedelid. In kastoo bedelidda ay keento xurnimo iyo tayo sare oo nolosha ah marka lala barbardhigo kilyo dhaqis. Waa maxay killi bedelid? Marka …

Xanuunka murqaha, seedaha, lafaha iyo kala goys yada waa xaalad raagta. Waxaa lala xiriiriyaa xanuun baahsan oo laga dareemo murqaha, lafaha iyo daal guud. Astaamaha noocaan oo kale waa kuwa ku xiran xaalada kale, waxey ka dhigan tahay inaan lagu xaqiijin karin baaritaano khaas ah. Aqoon buuxda looma hayo waxa sababa, xaaladaan waa mid inta badan lagu qaldo xanuuno kale. …

Xabadda keliya ee sigaarka ah waxaa ku jira 600 oo ah tubaako, Nikootiin (Nicotine) iyo maaddooyin kala duwan oo suna ah, dhammaan maaddooyinkaasi waxa ay khatar ku yihiin caafimaadka, waxa aanay sababaan geeri. Cilmibaadhiso lagu sameeyey khatartaas caafimaad waxa ay muujiyeen in ay sigaarka ku jiraan in ka badan Toddoba kun (7000) oo maaddooyin kiimikaad ah, waxaa ka mid ah …

Harraadku waa dareen abuur ah oo si siman noolaha oo dhan ugu riixa in uu cabbo biyaha oo cilmi ahaan la aaminsan yihiin in ay yihiin halbawlaha nolosha. Biyuhu waxa ay isu dheelli tirnaan xaddiga iyo heerka milixda iyo macdanaha kale ee jidhka. In qofku uu maalin kasta biyo cabbaa waxa ay jidhka siisaa xaddi ku filan oo ah dareeraha. …

Caanuhu waa cabitaan nafaqo ahaan hodan ah, waxay leeyihiin faaidooyin tiro badan sida xoojinta caafimaadka lafaha iyo maskaxda. Dadka aan qabin cilladaha u dulqaadasho la’aanta laktoos (lactose-intollerance) iyo xasaasiyadda caanaha waxaa lagula dardaarmaa inay joogteeyaan caanaha. Hadaba qoraalkan waxaa ku soo qaadanaynaa qaar ka mid ah faaidooyinka waa wayn ee laga helo caanaha. Qiimaha nafaqo ee caanaha: Caanaha waxaa ku …

Maanta qoraalkeenu waa geedka loo yaqaano “Baamiyaha”, Luqadda english-kane lagu dhaho “Okra”, Badanaa suugada ayaa lagu kariyaa, sidiisane waa loo uumiyaa oo waa la cunaa, wuxuuna leeyahay dhareer jiidjiidmayo, wuxuuna ka mid yahay geedo daaweedyada cilmibaarista lagu sameeyay, wuxuuna leeyahay faa’idooyinkaan soo socdo: Sokorta / Macaanka: Baamiyuhu wuxuu ugu horeeyaa geedaha lagu daaweeyo xanuunka macaanka, cilmibaarayaal tiro badan ayaa geedkaan …

Cilmibaadhis dhowaan natiijadeedu soo baxday ayaa ka digtay, haweenku haddii aanay hurdo ku filan seexan habeenkii in ay halis u yihiin hoos u dhac ku yimaadda awoodda iyo cufnaanta macdanaha lafaha, una nuglaadaan xanuunka lafaha burburiya ee afka ingiriisiga ‘Osteoporosis’ lagu yidhaahdo. Cilmibaadhayaal ka tirsan jaamacadda Bufallo ee dalka Maraykanka ayaa sameeyey daraasaddan oo ay ku ogaanayeen raadadka caafimaad ee …

Hab-dhiska dheefshiidka ee jidhku shaqooyinkiisa ugu muhiimsan waxaa ka mid ah in uu cuntada u burburiyo cuntada kana dhigo qaybo yaryar oo jidhku uu ka nuugi karo. Haddaba isbeddelka hab ololeedka dunida oo dad badan ku kallifa in ay cunaan cuntooyinka dhaqsaha loo diyaariyo oo aalaaba ay ku badan yihiin dufanka aan fiicnayn iyo xawaashyadu, iyo dhibta kale oo ah …

HURDO MACAAN: Inaad heshid hurdo kugu filan waxay u baahan tahay isbedel aad ku samaysid qaab nololeedkaaga, waxaana loo baahan yahay inaad samaysid caadooyin hormarin kara nolol wanaaga iyo ka takhalusida caadooyinka xun xun ee ku dhafrin kara habeenkii. Samee jadwal joogta ah Hurdo leh jadwal joogta ah waa qeyb muhiim ah oo ka mid ah helidda hurdo kugu filan jir …