Cuntada & Nafaqada

Shaki kuma jiro in uu beedku ka mid yahay cuntooyinka hodanka ku ah barootiinnada, Faytamiinnada, iyo curiyeyaasha nafaqo ee muhiimka u ah caafimaadka jidhka, gaar ahaan marka subaxda hore quraac ahaan loo cuno. Cilmibaadhis cusub ayaa lagu ogaaday in quraacda uu beedku ku jiraa ay leedahay faa’iido ah in ay yarayso baahida badan ee cuntada qofku u qabo, gaar ahaan …

Omega-3 waa nooc ka mid ah dufannada laga helo cuntooyinka kaas oo waxtar ballaaran u leh caafimaadka. Waa dufan lagu sameeyay cilmi baarisyo badan. Dufankani waxa uu xambaarsan yahay faa’idooyin  aan la soo koobi karin waxaana uu wax u taraa wadnaha, xididada dhiigga, qanjirrada, murqaha, lafaha iyo maskaxda. Meelaha ugu fiican ee laga helo dufanka omega-3 waxaa ka mid ah; …

Farawlaha waa miro cas oo u saamaysan qaabka wadnaha, waa miro indhaha uroon, dumarkuna ay aad u jecel yihiin. waxa ay hodan ku yihiin walxaha sunsaarista iyo maadooyin kale oo faaido u leh caafimaadka guud. Farawlaha waxaa ka buuxo nafaqo kala duwan taas oo tamar iyo caafimaad bini’aadanka uu ka helo sida fitamiin C, fitamiin A, Fitamiin K, folate, calcium, …

Gaaska wxuu noqon karaa mid ka dhasho Acid-ka ama Aashitada oo caloosha ku badato, wayna jiraan cunnooyin dhowr ah oo acid-ka yareeyo ama siyaabo kale ka hortaga boog samaysanka caloosha waxaana ka mid ah: Malabka: Malabku waa daawo, waxaan kula taliyaa bukaanada qaba gaaska soo laalaabto oo wax badan iskaga gartay in subaxii markuu qofka soo tooso isagoo waxba cunin …

Toontu waxa ay guud ahaanba jidhka bani’aadamka u leedahay faa’iidooyin caafimaad. Faa’iidooyinkaas qaar ka mid ah oo ay si gaar ah ugu leedahay dumarka ayaa aynu ka soo xigannay shabakadda Alcarab. Toonta iyo bixista timaha: Toonta waxaa ku jira macdanno aasaasi ah sida xadiidka, faytamiinno ay ka mid yihiin B iyo C iyo maaddooyinka lidka mariidka, sidaa awgeed waxa ay …

Dhagayarahu waa ubax la qallajiyay oo ka baxa geedka loo yaqaanno “cloves”, Asal ahaan waxaa uu ka soo jeedaa Indonesia, wadanka ugu badan dunida uu ka baxo waa dalka Zanzibar. Dhagayaruhu wuxuiu ka mid yahay xawaashyada caanka ah ee cunnada udugga iyo dadhadhanka macaan u sameeya, sida oo kalana xambaarsan nafaqooyin muhiim ah iyo walxo kale oo caafimaadka faaido ugu …

Shaahu wuxuu ka mid yahay cabitaannada loogu jecel yahay dunida, dad badanna waxa ay maalintooda ku bilaaban koob shaah ah, balse ma ogtahay sababta ay xeeldheereyaasha caafimaadku uga digaan in shaaha la cabbo caloosha oo maran? Inkastoo shaahu uu leeyahay faa’idooyin caafimaad sida awoodda sun-saarista tan oo jirka ku caawisa siduu isaga saari lahaa wixii aan nacfi ugu jirin iyo …

Warbixin caafimaad oo Shabakadda Aljazeera ka soo xigatay majaladda Elle ee ka soo baxda dalka Jarmalka ayaa soo bandhigtay faa’idooyin dhowr ah oo laga helo faytamiin D-ga. Warbixintaas waxa ay hoosta ka xariiqaysaa shan faa’ido oo waaweyn oo uu Faytamiinkani u leeyahay caafimaadka waxa aanay kala yihiin: Wadne Xanuunka: Faytamiin D waxa uu ilaaliyaa jileeca xididdada iyo halbawlayaasha dhiigga qaada, …

Qorofalku (Qorfuhu) waxa uu ka mid yahay xawaashyada ugu caansan dunida oo dhan, urtiisa oo aad u udgoon laguna tilmaamo in ay nafta xasiliso ayaa ka mid ah sababaha lagu jeclaaday geedkan. Laakiin urta iyo dhadhanka fiican ee uu sameeyo oo keliya ma’aha sirta ku jirtaa, balse waa dawo hodan ku ah maaddooyin badan oo caafimaadka aad u caawiya. Si …

Sida ay aaminsan yihiin taariikhyahannada Carabtu magaca liin dhanaanta loogu yaqaanno Afka carbeed ee Laymuun waxa uu asal ahaan ka soo jeedaa luuqadda Persians ka waxa aanu macnihiisu yahay jidhka oo laga nadiifiyo suntan iyo ka hortagga cudurrada. Dr. Majdi Badraan oo ah dhakhtar ku xeel dheer caafimaadka carruurta xubinna ka ah jimciyadda dhakhaatiirta xasaasiyadda iyo hab-dhiska difaaca  ee dalka …

Ka sokow in cunnada lagu macaaneeyo, sanjibiishu waxa ay xambaarsan tahay faaidooyin caafimaad oo tiro badan, waana tan ka dhigtay dhir caan ah oo caalamka oo dhan laga isticmaalo.  Sanjabiisha waxaa ku jirta maado muhiim ah loo yaqaanno “gingerol” taas oo uroon dheefshiidka. Maadadani waxa ay dedejisaa cunno shiidista taas oo ka hortagayso in cunnadu ku raagto caloosha muddo dheer.  …

Ma ogtahay in jirkaaga ay ku jiri karto sun? Suntu waxa ay jirka ka soo geli kartaa meelo kala duwan sida cunnooyinka warshadaysan, cunnada qashinka (junk foods), cabitaannada soodhaha leh, sigaar cabbida, hawada wasakhaysan iyo stress-ka. Si tartiib ah ayay suntu ugu aruuri kartaa jirka. Suntu waxa ay keeni kartaa hur, miisaanka oo kordha, jirka oo kululaada, madax xanuun, dibiro, …

Baytaraafku waa khudrad caafimaad ahaan faaido badan dalkeennana laga heli karo. Baytaraafka waxaa ka buuxa nafaqooyin aas-aasi ah sida fitamiin C, Fitamiin A, folate, potassium, magesium, phosphorus iyo xadiid. Sidoo kale, waxaa ka buuxa maadooyinka jirka ka saara sunta. Maadada “betalain” ee ku jirta baytaraafka waa sunsaare awood badan taas oo la dagaallanta hurka kana hortagta kansarka iyo cudurro kale. Maadadani …

Filfisha waxaa loo yaqaannaa “black gold” oo macnaheedu tahay dahabka madow. Waa mid ka mid ah xawaashyada ugu taariikhda fog, waxaana uu aadamuhu muddo dheer u isticmaali jiray cunno ahaan iyo dawo ahaan. Filfishu keliya ma wanaajiso dhadhanka cunnada balse waxay kaloo xambaarsan faa’idooyin caafimaad oo aan la soo koobi karin. Filfishu asal ahaan waxa ay ka soo jeeda wadanka …

Saliida qumbaha waa mid ka mid ah saliidaha ugu caansan ee dunida oo dhan laga isticmaalo.  Saliid qumbaha 90% waxa ay ka samaysan tahay dufannada loo yaqaanno”Fatty acids”, saliidda ka samaysan dufannadan faa’ido ayaa ugu jirta bini’aadamka, sababtoo ah unugayda jirka waxaa laga sameeyaa badankood ashiidhada dufanka ah.  Gubista baruurta caloosha: Saliid qumbuhu waxa ay hoos u dhigtaa cirweynida, waxayna …